2- بیماری کوکسیدیوز:      

 کوکسید یا نوعی انگلی تک یاخته ای است که با چشم غیر مسلح دیده نمیشود و باعث بروز عوارض گوارشی در کبوترها میگردد. عامل این بیماری دو نوع کوکسید یا هستند که عبارتند از: ایمریا لابینا و ایمریا کولمباروم است که عوارض مشابهی را در کبوترها ایجاد می کنند ، اما از لحاظ شکل اووسیت باهم اختلاف دارند.

اووسیت بیضی یا دایره ای شکل می باشد که پس از گذاشت مدتی به شکل عفونت زایا اسپور دارتبدیل می شود.

 

 

 

 دوره زندگی انگلی و راه های انتقال:

1- رشد خارجی : پس از خروج اووسیت ها همراه مدفوع کبوتر آلوده در صورت وجود دمای مناسب ورطوبت کافی واکسیژن در کف لانه ، اووسیت به شکل عفونت زا ( اسپور دار) تبدیل می شود.

 این مرحله دو روز طول می کشد.

2 - رشد داخلی : هنگامی که کبوتر همراه با آب و غذای آلوده، شکل بیماریزای انگلی را می بلعد، این مرحله آغاز می گردد، این مرحله به دوفاز تقسیم می شود:

الف - مرحله تقسیم غیر جنسی:

 این مرحله در داخلی رودهها صورت می گیرد و در طی آن جداره خارجی اووسیت اسپور دار در اثر هضم توسط اسیدهای معده از بین می رود واسپورزوئیت دوکی شکل متحرک آزاد شده که به دیواره روده ها حمله می کند و در آنجا تکثیر یافته و به سلولی های دیگری حمله می کند ومروزوئیت را ایجاد میکند.

مروزوئیت ها متحرک بوده و به سلولهای دیگر حمله میکنند وبا ادامه این تقسیمات بعد از تخریب بسیاری از سلول های روده تعداد زیادی مروزوئیت تولید می گردد ودیده شده است که در یک سلولی در حدود 5/2 میلیون مروزوئیت تولید می شود.

 

 

 ب - مرحله تقسیم جنسی:

مروزوئیت متحرک به دو نوع سلولی مختلف تبدیل می گردد که عبارتند از:

ماکروگامتوسيت : يا سلول هاى جنسی ماده.

ميکرو گامتوسيت : يا سلول هاى جنسی نر.

سپس دو سلول جنسی نر وماده درهم آميخته شده وسلول تخم (زیگوت ) ويا اووسيت را ایجاد میکنند که همراه با مدفوع خارج می شود و دوره زندگی انگلی تکرار می شود.

این مرحله، یعنی از ورود اووسیت به رودهها تا خروج آن همراه با مدفوع تقریباً چهار تا پنج روز به طول می انجامد.

 - کبوترهای بهبود یافته، حامل انگلی خواهند بود اما دوباره به بیماری مبتلا نمی گردند، در نتیجه برای همیشه منبع آلودگی پرندگان سالم باقی خواهند ماند.

- بیماری ممکن است از راه تماسی با کبوترهای تازه خریده شده و یا از راه آمیزش با کبوترهای همسایه و یا از راه وسایل آلوده منتقل گردد.

- علاوه بر عواملی فوق لذکر، عوامل دیگری مانند انتقال به مکان جدید، کمبود مواد غذایی و آلودگی آب و یا ابتلای به بیماریهای دیگر، می تواند در ایجاد بیماری مؤثر باشد.

 

 نشانه های درمانگاهی:

بیماری به دو صورت تظاهر می یابد :

1 - پرندگان حامل بیماری که نشانه های درمانگاهی از خود نشان نمی دهند:

این حالت در کبوترهای بالغ و کبوترهای بهبود یافته از بیماری دیده می شود ودرآن کوکسیدیا  از راه مدفوع، دفع و کبوترها با خوردن غذای آلوده دوباره به عفونت مبتلا می گردند و بدین گونه دوره زندگی کوکسیدیا ادامه می یابد بدون آن که نشانه های بیماری ظاهر گردد.

2- پرندگان مبتلا به شکل حاد بیماری:

این حالت در جوجه کبوترها از سن سه هفتگی دیده می شود. جوجه ها در این سن به علت نداشتن دستگاه ایمنی، توانایی مقابله با بیماری را ندارند ودر عفونت، تعداد زیادی از سلول های روده از بین می روند ودر نتیجه عوارض  رودهای مانند اسهال موکوسی و گاه خونین ایجاد می کنند.

کبوتر مبتلا دچار لاغری مفرط، ناراحتی و ضعف عمومی می گردد که ممکن است منجر به فلجی شود و معمولاً مرگ ومیر کبوتر در نتیجه ضعف و یا عفونت باکتریایی ثانویه اتفاقی می افتد.

 

نشانه های کالبد گشایی:

تورم شدید در دیواره بخشی میانی رودهها به همراهی موکوس و خون دیده می شود.

بیماری را می توان با نمونه گیری از محتویات روده ها و بررسی نمونه در زیر میکروسکوپ و مشاهده اووسیت تشخیص داد.

3- بیماری های زیادی از نظر وجود اسهالی با هم مشابه هستند که گاهی این اسهال خون آلود می باشد، مانند آلودگی به کرم های نخی شکل، کرم های گرد و کرم های نواری و هم چنین عفونت باکتریایی نظیر سالمونلوز و ایشرشیا کلی  از بیماری هایی هستند که با اسهال همراهاند.

 

درمان:

1- دارویی سولفادی میزوکسین در آب آشامیدنی با رقبت ۰/۰۵٪ به مدت

شش روز.

2-ادامه درمان بهبود نشانه های بیماری با داروی اریترومایسین به میزان یک گرم در یک لیتر آب آشامیدنی به مدت سه تا پنج روز

3- در هنگام معاینه کبوترها ، در صورت وجود اووسیت در مدفوع پرنده باید درمان را برای سه تا پنج روز دیگر ادامه داد.

4-رعایت نظافت و تمیزی لانه های کبوترها وضد عفونی کردن آن ها. همچنین میتوان دارویی امپرول 9.6٪ نیز در درمان استفاده کرد واین دارو به میزان ۱/۲ گرم در هر لیتر آب آشامیدنی (۰۱۲/ ۰ ٪) به مدت پنج تا هفت روز تجویز کرد.

پیشگیری:

1 - رعایت نظافت واز بین بردن شرایط مناسب رشد اووسیت ها و جلوگیری از آلودگی پرندها به اووسیت . جهت این کار باید مدفوع کبوترها را روزانه تمیز کرد ویا این که پرندگان را در قفس نگه داشت ودر تمیزی لانه ها و خشک کردن کف لانه ها همت گماشت. تا در نتیجه رطوبت و فضای مناسب برای رشد ونمو اووسیت ها فراهم نگردد. هم چنین باید پرواز آزاد کبوترها را محدود کرد.

2- همان طور که قبلا نیز اشاره شد، کوکسیدیا بدون هیچ نشانه بیماری در

کبوترهای بالغ وجود دارد و هنگامی که مقاومت پرندگان براثر عوامل مختلف مانند بیماری های دیگر، کمبود مواد غذایی، حمل ونقل و عوامل دیگر تضعیف میگردد این بیماری ظاهر میشود. به همین علت باید به کبوتر ها جیره ی غذایی متعادل حاوی ویتامینA ,B,K3    کمپلکس داده شود .

3- همان طور که قبلا توضیح داده شد، اووسیت ها برای زنده ماندن و رشد ونمو نیازمند رطوبت و درجه حرارت مناسب هستند ودر این شرایط می توانند پیشی از یک سال زنده بمانند. نور خورشید وخشکی کوکسیدیا را از بین می برد. همچنین استفاده از مواد ضد عفونی کننده می تواند اووسیت ها را نیز از بین ببرد (نگاه کنید به بخشی اصول ضد عفونی).

 

منبع: کتاب کبوتر

برای سفارش کتاب میتوانید به لینک زیر مراجع کنید.

سفارش کتاب

www.whitecrowpet.com