راه تشخیص كبوتر نر از ماده :
سن بیشتر از 5 الی 7 ماه = بلوغ كامل
1) كبوتر نر در نژاد های غیر مسابقه مسافتی به خصوص نژاد ایرانی اصیل دارای سر و گردنی كلفت تر از كبوتر ماده میباشد.
2) كبوتر نر به خصوص در نژاد های ایرانی اصیل دارای صدای غر زدنی بلند میباشد(معمولا در اغلب موارد صدای غر كبوتر ماده كامل نیست و همینطور صدای غر كبوتر ماده بسیار آرام است) و همچینین به هنگام غر كبوتر نر رقص پا انجام میدهد و همینطور سر و گردن خود را بالا و پایین میبرد و میچرخد(به مواقعی كه ماده ای را می بیند و خواهان جفت شدن با او را میباشد).
3) كبوتر ماده در اكثر موارد دارای كتفی جمع و جور تر(بسته تر.كوچكتر)دارد.
4) كبوتر نر به هنگام غر زدن سینه اش را بیشتر از كبوتر ماده باد می كند و میدمد.
5) كبوتر نر دارای جناقی بسته و كبوتر ماده دارای جناقی باز میباشد.
6) همیشه در نژاد های گوناگون كبوتر،این كبوتر نر است كه دارای هیكلی بزرگتر و زیبا تر است(برای تشخیص این كار هر نژاد باید با نژاد خودش در نظر گرفته شود).
7) كبوتر نر در اغلب موارد دارای سینه ای پهن تر از كبوتر ماده دارا میباشد(كبوتر ماده دارای سینه ای باریكتر از هم جفت خود میباشد).
8) منقار و پنجه و پای كبوتر نر در اغلب موارد كلفت تر از كبوتر ماده میباشد(خلاصه:كبوتر ماده دارای هیكلی ظریفتر از كبوتر نر میباشد).
9) راه عملی : شما به هنگامی كه بسیار شک دارید كه كبوتری را كه از هوا گرفته اید و یا خریده اید دارای چه جنسیتی میباشد یك كبوتر نر خود را در جایی مثل قفس قرار دهید(بهتر است سن 2 كبوتر به هم بخورند)و بعد كبوتری را كه خریده اید داخل قفسی كه نر خود را قرار داده اید قرار دهید،اگر دیدید كه هردو كبوتر غر با صدای بلند میزنند و شروع به زدن همدیگر میكنند.كبوتر جدید شما نر میباشد.البته این اتفاق همیشه در نژادهای خارجی به خصوص 2 رگه ها كارساز نیست.چون اگر كبوتر نر شما كوچك باشد و كبوتری كه جنسیتش را شک دارید ماده باشد و ممكن است این كبوتر ماده مدت ها جفت نخورده باشد (رفتارهایی به همانند كبوتر نر از خود بروز میدهد) حتی در بعضی موارد دیده شده كه كبوتر نر به خاطر جثه كوچكش نسبت به كبوتر ماده بسیار كتك خورده و چون می دیده است زورش به كبوتر ماده نمی رسد همانند كبوتر ماده عمل كرده و سعی میكند فرار كند.
10) در اغلب موارد به هنگامی كه كبوتر نر را در یک جای تاریک مثل داخل كارتن و یا كابینت و یا قفسی كه بالایش را با یك پارچه(رنگ تیره و كمی ضخیم)پوشانیده باشید،شروع به غر زدن میكند(حتی اگر ماده ای كنارش نباشد).
11) به هنگامی كه دو كبوتر،نر و ماده را در داخل قفسی قرار می دهید اگر برای بار اول باشد كه میخواهید آن ها را با یكدیگر جفت كنید كبوتر نر شروع به غر زدن های مكرر میكند و بعد از چند ساعت كه كبوتر نر قدرت خود را به رخ ماده كشید،كبوتر ماده او را قبول میكند و هم جفت خود را نوازش میدهد البته در اغلب موارد قبل از نوازش ماده،كبوتر نر سر خود را به زیر كبوتر ماده میبرد و كمی غر میزند و بعد از اینكار ماده آنرا نوازش می كند و با یكدیگر جفت می شوند معمولا بعضی از ماده ها زود جفت(میخورند)و بعضی دیگر سریع سر سازش در مقابل كبوتر نر فرود نمی آورند(یا از كبوتر نر سعی میكنند فرار كنند و یا با كبوتر نر كمی در گیر می شوند این اتفاق ممكن است به این دلیل باشد كه كبوتر ماده جفتی دارد و دوست ندارد به جفت خود خیانت كند،كه در این صورت بهتر است یك چند روزی آنها را جدا بگذارید تا دوباره آماده ی جفت خوردن باشند).
12) در بعضی موارد كبوتر نر وقتی بر قلمرو خود نشسته (خانه ای كه در آنجا كهنه شده به همراه جفت خود بسیار در آن خانه زندگی كرده) و كبوتر نر غریبه ای را میبیند بالهایش را نیم باز میكند(كتفهایش را كمی از سینه اش با فاصله نگه میدارد به شكل موازی) و همانطور كه بالهایش نیم باز است شروع به چرخیدن به دور خود(در جایی كه ایستاده) و شروع به غر زدن میكند و با این كار به كبوتر نر غریبه هشدار میدهد كه وارد قلمرو او شده و بهتر است زود تر آنجا را ترك كند البته این رفتار در كبوتر نر نسبت به رفتارهای دیگرش بسیار كمتر دیده میشود (البته این رفتار را در هنگام اینكه كبوتر نری در دور و ور كبوتر هم جفت خود میبیند و در ارتفاعی نشسته نیز انجام میدهد).
13) بهترین روش برای تعداد بالای کبوتران و روشی است که ساده ولی بسیار کار آمد است روش آن این است که:
کبوتران هنگامی که از ارتفاعی به کف می آیند اگر:

دم آن ها به سمت پایین بود در نتیجه کبوتر ماده است.

دم آن ها به سمت بالا بود در نتیجه کبوتر نر است.

این روش مستلزم تمرین و تبحر است و اکثر کبوتر بازان قدیم از این روش استفاده می کنند.
14) بررسی کلوآک:(مقعد یا برجستگی)
کلی عرض می کنم برای پرندگان :

ماده: دارای کلوآک کوچک - پهن و مسطح - نرم و سست - کمرنگ و روشن- گشاد و مرطوب
نر: دارای کلوآک: بزرگ - بلند - فنری و ارتجاعی - تیره و پررنگ - تنگ و خشک- مشخص و برجسته.
15) کبوترانی که بالهایشان را روی زمین برای چند ثانیه باز می کنند، این حرکت هنگامی است که کبوتر ماده در لانه بر روی تخم ها خوابیده است و از نظر ما کبوتر نر با این کار ذوق خودش را از بچه هایش نشان می دهد. که ما اصطلاحا میگیم، کبوتر ذوق می کند.
نکته : دقت شود هر کبوتری چه نر و چه ماده ممکن است بپرد و جفت گیری کند، پس هر کبوتری که جفت گیری کرد الزاما نر نیست.

www.whitecrowpet.com